Rana Plaza.

Rana Plaza, wie weet nog wat dat is? Toch is het deze week nog maar een jaar geleden dat de ramp plaatsvond. Rana Plaza was een gebouw in Savar, een voorstad van Dhaka, de hoofdstad van Bangladesh. Het pand bood onder andere onderdak aan vijf kledingfabrieken. Het was slecht gebouwd en stortte op 24 april in nadat er de dagen ervoor al scheuren in de muren geconstateerd waren. 1138 mensen zijn omgekomen onder het instortende puin.

Er ging toen een schok door de wereld. Ineens hoorde je voor hoe weinig geld de textielarbeiders, vaak vrouwen, moesten werken en wat een lange dagen ze moesten maken. Ze ontvingen 28 euro per maand, veel te weinig om van rond te komen. Het werd heel persoonlijk, toen we hoorden dat onze kleding misschien ook wel in die fabriek was genaaid.

Over eerlijke en oneerlijke kleding wordt al heel lang gesteggeld. Ik kan me nog herinneren dat ik voor 90 gulden een rok kocht bij een wereldwinkel, een enorm bedrag. Dat voelde goed, want in die tijd lag de focus vooral op kinderarbeid en ik wilde echt niet dat een kind aan mijn kleding had genaaid. Het was een teleurstellende ervaring, want de kwaliteit van de stof was erbarmelijk. 
Sindsdien koop ik weer kritischer, want je mag in ieder geval wel kwaliteit verwachten van een duur kledingstuk. Maar een t-shirt van 3 euro klopt gewoon niet. Wat zou de maker van zulke shirtjes verdienen als je alle verdere kosten aftrekt? Als ik een winkel van b.v. Zeeman of Wibra instap, dan voelt dat om die reden niet goed. Het blijft lastig, want ook als je veel geld voor je kleding betaald, wil dat nog niet zeggen dat het een 'eerlijk' kledingstuk is. 

Al meer dan 22 jaar ben ik bezig met ontwikkelingsprojecten. In eerste instantie dacht ik ongenuanceerd over kinderarbeid. Bij inspecties van kledingfabrieken stuitte men wel op kleine kindslaven die gekocht waren van hun ouders. Ze sliepen onder de tafels in het naaiatelier en overdag moesten ze zeven dagen per week naaien, vreselijk. Deze kinderen kwamen nooit buiten. Daar kun je alleen maar tegen zijn.

Later moest ik mijn denkbeelden helaas wat bijstellen. Fabrikanten buiten de armoede soms zo uit, dat ze alleen voor kinderen een werkplek hebben, lekker goedkoop. Volwassenen kunnen geen werk vinden, te duur. Als jij niet wilt dat je kind werkt, dan heeft je gezin geen  inkomen. En laat je jouw kind niet werken, dan neemt een ander kind die plek wel in, kinderen genoeg. Jouw gezin heeft dan helemaal geen inkomen meer.
Kledingmerken die meer verantwoord willen ondernemen hebben hier op ingespeeld door een voorwaarde te stellen: Stel je kinderen te werk? Daar gaan we alleen mee akkoord als ze ook naar school kunnen. Het is helaas ook een slechte situatie, maar het biedt een kind wel mogelijkheden om ooit aan deze ellende te ontsnappen.

Wij lijken machteloos te staan. Hoe kom je erachter dat jou kledingstuk duurzaam is gemaakt? Zelfs de prijs van een kledingstuk geeft niet aan of er kinderen aan gewerkt hebben. Gelukkig zijn er tegenwoordig websites waarop je kunt nagaan hoe jouw favoriete merk het doet, onder andere  http://check.goedewaar.nl
Helaas komen nog niet alle merken op deze sites voor. Maar we kunnen in ieder geval ons gezonde verstand gaan gebruiken.