Dromen en nachtmerries.

Het is mooi om dromen te hebben, dromen over een mooie toekomst, dromen over een wereld zonder geweld met een plekje onder de zon voor iedereen. Maar over dit soort dromen had ik het niet in het verhaal dat ik schreef in 2001 na een leuke kampeervakantie.

We zijn zojuist weer teruggekeerd van twee weekjes camping. Ik denk niet dat de mensen overdag veel last van ons hebben gehad. We trekken er altijd op uit met de fiets, de jongens vermaken zich prima in het zwembad en als we weer terug zijn, gaat iedereen puzzelen, lezen of een spelletje doen. 's Nachts wordt het een ander verhaal. Het is dan aardedonker natuurlijk. We trekken ons twee aan twee terug in onze krappe slaaptentjes in onze slaapzakken. Alleen dat feit is al voldoende om een fobie te ontwikkelen. Als je te dicht aan de rand ligt, adem je het tentdoek in. Iedereen ligt zwaar te pitten en het is verder zo stil, dat je elk muisje hoort lopen.

Op zo'n moment begint onze Henkie te dromen. Het start met snel en opgewonden praten en in 'no time' schreeuwt hij zo hard, dat alle mensen rondom ons verstard in hun tentje liggen te sidderen. Toen we zeven jaar geleden begonnen met kamperen, was het op zijn ergst. Het geschreeuw ging over de camping heen. We hebben toen geleerd, dat je een grote schijnwerper binnen handbereik moest houden en meteen sussend moest gaan praten. Dat was de manier om hem weer snel stil te krijgen. Eens stond ik 's morgens in het toiletgebouw toen twee vrouwen tegen elkaar begonnen te praten over dat geschreeuw 's nachts. Ze werden er elke nacht wakker van, maar deze nacht was het wel heel erg. Ze wisten beiden niet waar het vandaan kwam, logisch, want de dames kampeerden een flink eind verderop. Ik heb me maar niet met het gesprek bemoeid en ben stil het gebouw weer uitgeslopen.

Een lamp hebben we nu niet meer nodig om Henkie stil te krijgen, maar ik ben meteen wakker zodra hij in zijn slaap begint te praten en reageer direct. Meestal reageert hij daar prima op. Op de dagen dat hij wat drukker is dan normaal, herhaalt zich dit regelmatig, zodat ik op een gegeven moment klaarwakker ben en geen oog meer dichtdoe.

Het was deze vakantie ook weer bingo. Maar op een nacht hadden we een gesprek waar ik veel pret om heb gehad. Henkie begon weer te praten. Ik reageerde direct met 

"Ssssst Henkie, stoppen." "Waarmee moet ik stoppen." "Met praten, natuurlijk." "Wat moet ik dan doen?" reageerde Henkie. "Je moet slapen!" "Dat slaat ook nergens op." Hij draaide zich om en ging weer slapen.

Bertje slaapt naast Henkie. Ik heb wel eens medelijden met hem. Henkie kan flink bewegen tijdens zijn nachtmerries en in dat krappe tentje kan hij natuurlijk geen kant op. Maar Bertje lijkt er weinig last van te hebben. Hij slaapt meestal gewoon door en soms mompelt hij wat terug. Deze vakantie sliep hij de eerste nacht apart van Henkie op de grond, maar juist toen kon hij niet slapen. De volgende dag lag hij alweer naast zijn broer. Hij is zijn leven lang al niet anders gewend natuurlijk.

Elsje praat ook wel eens 's nachts. Ze sliep deze vakantie met Liesje, haar vriendin, in een aparte tent. Op een nacht begon Elsje ook wat schreeuwerig te worden en prompt begon Liesje mee te roepen.

Naast al dat gedroom snurken we zelf ook nog volgens de kinderen. Ik geloof het wel, want ik wordt weleens van mezelf wakker. Manlief snurkt zeker, want dat heb ik zelf geconstateerd.

De familie houdt het dus niet stil op de camping. Thuis maken we er ook een potje van met zijn allen. Enkele maanden geleden droomde Henkie dat hij zomaar aandelen had gekregen die 120 gulden waard waren, Hij wilde snel naar de beurs om ze van de hand te doen, maar pa had niet meteen tijd om met hem mee te gaan. Toen ze op de beurs aankwamen, bleek Henkie geld toe te moeten geven. Hij had het er knap benauwd van.

Mientje is 's nacht ook actief. Zij voert hele gesprekken met een onzichtbaar iemand, maar daar merken we weinig meer van sinds ze uit huis woont. Toen ze kleiner was, vroegen we haar wel eens wat en prompt kwam er antwoord. Eens zou ik naar bed gaan, toen ze tegen mij begon te praten. Ik was gemeen en zei tegen haar: "Joh, je moet je aankleden, want je moet naar school." Gehoorzaam stapte ze uit bed en begon haar kleren aan te trekken. Ik heb haar toen maar snel uit de droom geholpen.

Waarschijnlijk is al dat rumoer 's nachts een erfelijke aangelegenheid. Mijn vader kon er ook al wat van. Eens liep hij met mijn broer te wandelen op de spoorbrug over het kanaal. Er kwam een trein aan en hij sprong naast de rails met broer in zijn armen. Maar de trein sprong ook mee en hoe pa ook sprong, de trein sprong hem achterna. Een vervelende nachtmerrie natuurlijk, je kan het er knap benauwd van krijgen. Beroerder was het, dat hij daadwerkelijk ook sprong. Ma, die nietsvermoedend naast hem lag te slapen, was bont en blauw. Pa sprong het bed in en uit en ook op haar en hij was niet direct bij zijn positieven te krijgen.

Een geval met mijn broer staat me in het geheugen gegrift. We sliepen beiden op zolder. Onze kamers waren met hardboard van elkaar gescheiden. Broer had een benauwde droom. Met één sprong en onder het slaken van een ijselijke kreet overbrugde hij een afstand van een paar meter en kwam neer tegen het wandje waar ik aan de andere kant sliep. Hij nam onderweg een heel boekenrek mee. Het lawaai was oorverdovend. Ik dacht dat de wereld verging en begon meteen op de muur te bonken en terug te schreeuwen. Toen rende ik naar broer zijn kamer en daar zat hij heel bedremmeld in een hoekje. Dekens en laken had hij nog over zich heen en bovendien lag er een hele voorraad boeken bovenop. Later geeft zoiets in ieder geval veel stof tot lachen.

Gastvrijheid.

Een paar dagen geleden zijn onze logees weer vertrokken. Tien dagen hebben ze op onze zolder gebivakkeerd. Toen ze kwamen, waren het volkomen onbekenden voor ons. Nu kennen we ze een beetje. Tja, hoe is dat zo gekomen.

Manlief en ik zijn al een tijdje af en toe gastheer/ -vrouw in de inloop. Op deze plek komen mensen die het moeilijk hebben in de maatschappij. Ze zijn eenzaam, hebben geen geld, zijn bekend in het psychiatrische circuit, enzovoorts. De inloop is een plekje waar je even een bakkie kunt drinken, er is een luisterend oor. Er zijn duizend redenen waarom mensen naar een inloop komen.

Siem, Jéwé en Piet.

Siem was zo’n inloper. Hij waste zich nooit, stonk daardoor een uur in de wind. De andere gasten zaten liever niet vlakbij hem. Toch was iedereen wel op hem gesteld. Hij had zijn moeder tot haar dood verzorgd en woonde nog in zijn ouderlijk huis, alleen. Toen Jéwé, één van de andere gasten, dakloos werd, aarzelde Siem geen moment. Hij nam hem op in zijn huis, gaf hem zelfs de benedenverdieping omdat hij zo slecht ter been was. Zelf trok hij zich terug op de bovenverdieping. Tot zijn dood mocht Jéwé er blijven wonen.

Verleden jaar ging het niet goed met Siem. Hij was altijd een echte snoeper, maar nu bedankte hij steeds vaker voor de aangeboden koek. Koffie smaakte ook al niet meer. Op een gegeven moment kreeg hij een tia en daarna ging het bergafwaarts. Hij kwam in het ziekenhuis terecht. Ik dacht stiekem bij mezelf: de zusters leggen hem vast goed in de week.

Toen Siem weer naar huis mocht, was daar plotseling Piet, ook een gast van de inloop. Die vond het niet kunnen, dat Siem in deze conditie alleen in zijn huis moest wonen. Dus wat gebeurde er; Piet nam Siem liefdevol op in zijn flatje. Siem is niet lang daarna overleden. Hij moest en zou naar een festival in Utrecht, want daar ging hij elk jaar heen. Daar stierf hij een plotselinge, snelle dood.

Dit gebeuren zet wel aan het denken: Als mensen uit de inloop, die weinig tot niets hebben, bereid zijn om ruimte te maken voor een ander. Wat zou ikzelf doen?

Gerrit en Annie. 

In december was er een oproep in het kerkblad: ene Gerrit ging een seminar volgen in onze stad. Hij zocht een plek waar hij kon slapen. Na bovenstaand verhaal hoefden we er niet over na te denken. Dus stuurden we een mail dat we een logeerbed op zolder voor hem hadden. In eerste instantie was het toch niet nodig, want misschien had hij een andere oplossing. Vlak voor het bewuste seminar kwam er toch weer een mailtje; hij wilde graag van het aanbod gebruik maken. Maar mocht zijn vrouw Annie ook mee komen? Ze had vrij kunnen krijgen van haar baas. Er staan twee bedden op onze zolder, dus ik mailde: is goed. Twee dagen later kwamen Gerrit en Annie. We maakten ’s morgens kennis met elkaar. Het leek een aardig stel. Ze waren blij verrast met de logeerruimte die ik boven voor ze had klaargemaakt. Ze moesten vasten tijdens hun seminar, dus het ging echt alleen voor een slaap- en doucheplek. Ik gaf ze een sleutel mee, zodat zij en ook wij alle vrijheid hadden. Af en toe hadden we aan de rand van de nacht even leuke gesprekken met het stel en na tien dagen vertrokken ze weer. Wij werden bedankt met lieve cadeaus die echt niet hadden gehoeven maar wel leuk waren om te krijgen.

Ik moet zeggen dat het ons niet slecht is bevallen deze keer. Maar ben ik ook bereid om een vluchteling of dergelijke in huis te nemen? Lastige vraag, ik weet het niet. We wachten gewoon op wat er de volgende keer op ons pad komt.

Over brand, feest en geweld.

Twee weken oud is het nieuwe jaar. Op de dag dat je elkaar veel zegen toewenst, voelt het alsof er allemaal onbeschreven vellen voor je op tafel liggen. Dat gevoel is er alleen op deze nieuwjaarsdag dag. Inmiddels weten we weer beter. In de loop van de dag worden we gewaar dat er een stukje binnenstad in brand staat. Later blijkt het om een behoorlijk stuk te gaan. Rampzalig voor de betreffende winkeliers en bewoners. Bovendien treft het een paar unieke, plaatselijke winkels, die nog standhielden tussen de grote landelijke winkelketens, die de winkelstraten tegenwoordig opvullen. Maar tegen brand is geen kruid gewassen. De stad is in rep en roer en leeft mee met de getroffen winkeliers. 

                            Foto uit de krant

Ondertussen gaan wij als familie feestend het nieuwe jaar in. Elsje bijt de spits af. Ze wordt weer een jaartje ouder. Dan is schoonzoonTheo aan de beurt samen met een vriend. Theo viert zijn geboortedag groots, want hij wordt veertig en vriend slaat over, want een paar dagen later viert hij de veertigste verjaardag van zijn huwelijk, ook groots. 

De volgende in het rijtje van jarigen is kleindochter Nan. Als we haar gaan feliciteren, springt zusje Sam boven op de stoel en zet spontaan een 'Lang Zal Ze Leven' in. Dat doet ze bij elke gast die binnenkomt. Ze heeft wel zin in een feestje. 

Diezelfde avond gaan we, samen met  andere vrienden het feest van vriend en vriendin vieren: lekker uit eten in het plaatselijke eetcafé. We brengen er een gezellige avond met elkaar door en verbazen ons: wat zijn ze allemaal oud geworden. Sommigen hebben we 25 jaar niet meer gezien. En er is sinds die tijd in ieders leven heel veel gebeurd. Waarschijnlijk vinden ze manlief en mij ook een oud stelletje, denk ik bij mezelf. Maar niemand spreekt dit uit.

Ikzelf sluit de rij zonder feest. Het is wel mooi geweest zo; we hebben elkaar alweer heel wat keertjes gezien in het nieuwe jaar. Bovendien moet er deze dag opgepast worden, op Sam.

Ondertussen speelt zich de ellende rond Charlie Hebdo af in Parijs. Onze leefwereld wordt bedreigd door een stelletje fanatici. De schrikt slaat me om het hart. In wat voor wereld gaan onze kinderen en kleinkinderen opgroeien. Mogen zij straks nog vrij leven en denken? De pen wordt genoemd als 'het' antwoord op dit vreselijke geweld. Ik denk dat dat zo is. Je kunt van alles onderdrukken, maar de geest van een mens gaat zijn eigen weg. Ik hoop niet dat deze twee weken de prelude zijn van een heel jaar.

Terwijl ik deze woorden opschrijf, is het buiten gaan sneeuwen, de allereerste sneeuw in dit nieuwe jaar.

Beste wensen voor 2015.